Warunki udzielenia zezwolenia na pobyt stały na podstawie polskiego pochodzenia
Zezwolenia na pobyt stały na podstawie polskiego pochodzenia udziela się cudzoziemcowi na czas nieoznaczony, na jego wniosek, jeżeli:
- jest osobą o polskim pochodzeniu i
- zamierza osiedlić się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe.
Kto może zostać uznany za osobę posiadającą polskie pochodzenie?
Zgodnie z art. 195 ust. 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, do ustalenia polskiego pochodzenia stosuje się przepisy art. 5 ust. 1 oraz odpowiednio przepisy art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji.
Za osobę polskiego pochodzenia, w rozumieniu art. 5 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji uznaje się osobę deklarującą narodowość polską i spełniającą łącznie następujące warunki:
- co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej;
- wykaże ona swój związek z polskością.
Warunek określony w art. 5 ust. 1 pkt 1 uważa się za spełniony, jeżeli co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków wnioskodawcy potwierdziło swoją przynależność do Narodu Polskiego przez, w szczególności, pielęgnowanie polskich tradycji i zwyczajów.
Pojęcie „związku z polskością”
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 czerwca 2023 r. II OSK 2198/22:
„Pojęcie „związku z polskością” nie zostało ani w ustawie o cudzoziemcach, ani w ustawie o repatriacji zdefiniowane… Zarówno jednak w orzecznictwie, jak i w literaturze, w tym w Komentarzu Prawo o cudzoziemcach pod redakcją prof. dr hab. J. Chlebnego, podkreśla się, że poprzez „związek z polskością” należy rozumieć uzewnętrznione poczucie przynależności do Narodu Polskiego wyrażające się w zainteresowaniu Polską i polskością, w przywiązaniu do języka, do polskich tradycji, historii, kultury, czy obyczajów. Funkcja przepisu wskazuje, że ustawodawca przez „polskość” czy „polskie pochodzenie” miał na myśli wspólnotę grupy ludzi połączonych wspólną kulturą, językiem, historią, obyczajami itd. Pojęcia te obejmują więc nie tylko więzy z Rzeczypospolitą Polską jako współcześnie istniejącym państwem, ale dotykają indywidualnego poczucia tożsamości cudzoziemca w jego uzewnętrznionych przejawach. Poprzez „związek z polskością” zawarty w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o repatriacji prawodawca wciąż uznaje jako istotne szeroko rozumiane kwestie mowy, historii, kultury, tradycji i zwyczajów, dopuszczając także inne formy manifestacji tej więzi…”
Dowody potwierdzające polskie pochodzenie
W art. 6 ust. 1 i 2 ustawy o repatriacji ustawodawca wymienił dowody, którymi wnioskodawca może potwierdzać polskie pochodzenie. Dowodami potwierdzającymi polskie pochodzenie mogą być dokumenty, wydane przez polskie władze państwowe lub kościelne, a także przez władze byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, dotyczące wnioskodawcy lub jego rodziców, dziadków lub pradziadków, a w szczególności:
- polskie dokumenty tożsamości;
- akty stanu cywilnego lub ich odpisy albo metryki chrztu poświadczające związek z polskością;
- dokumenty potwierdzające odbycie służby wojskowej w Wojsku Polskim, zawierające wpis informujący o narodowości polskiej;
- dokumenty potwierdzające fakt deportacji lub uwięzienia, zawierające wpis informujący o narodowości polskiej;
- dokumenty tożsamości lub inne dokumenty urzędowe zawierające wpis informujący o narodowości polskiej.
W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest jednolity pogląd co do tego, że wskazany katalog nie ma charakteru zamkniętego, o czym świadczy m.in. art. 6 ust. 2 ustawy o repatriacji, który stanowi, że oprócz dokumentów wymienionych w art. 6 ust. 1 dowodami potwierdzającymi polskie pochodzenie mogą być również inne dokumenty, a w szczególności:
- rehabilitacji osoby deportowanej, zawierające wpis informujący o jej narodowości polskiej;
- potwierdzające prześladowanie osoby ze względu na jej polskie pochodzenie.
Zamiar osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe
Dokumentami potwierdzającymi zamiar osiedlenia się na terytorium RP mogą być:
- umowa najmu lokalu,
- umowa o pracę,
- dokumenty potwierdzające studia (odbyte lub w trakcie) itp.
Podsumowanie
Aby uzyskać zezwolenie na pobyt stały na podstawie polskiego pochodzenia, konieczne jest posiadanie przodków narodowości polskiej oraz zamiar osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe. Związek z polskością będzie oceniany kompleksowo – jako przywiązanie do języka polskiego, kultury oraz tradycji. Należy podkreślić, że ustawodawca nie wymaga znajomości języka polskiego na określonym poziomie, jak ma to miejsce, na przykład, przy ubieganiu się o obywatelstwo polskie. Niemniej jednak, znajomość języka polskiego stanowi istotny element w ocenie pojęcia „związku z polskością”. Brana pod uwagę będzie również Państwa motywacja do nauki języka: czy rozpoczęli Państwo jego naukę z zamiarem przyjazdu do Polski, czy też dlatego, że odczuwają Państwo swoją więź z Polską. Nie jest wymagane posiadanie encyklopedycznej wiedzy o Polsce, jednak należy orientować się w polskiej kulturze i historii, a także znać polskie tradycje, co zakłada, że są one kultywowane w Państwa rodzinie.
W związku z tym, że jest to szczególny rodzaj zezwolenia, a dokumenty niezbędne do jego uzyskania mają bardzo indywidualny charakter, ocena okoliczności w każdym przypadku odbywa się indywidualnie.
Warto podkreślić, że w postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt stały ze względu na polskie pochodzenie Karta Polaka nie stanowi dowodu polskiego pochodzenia. W przypadku posiadania Karty Polaka można ubiegać się o udzielenie zezwolenia na pobyt stały dla posiadaczy Karty Polaka.
W przypadku, gdy nie mają Państwo pewności, czy posiadane dokumenty spełniają wymagania do złożenia wniosku o zezwolenie na pobyt stały na podstawie polskiego pochodzenia, lub jeśli mają Państwo inne pytania bądź wątpliwości, mogą się Państwo skontaktować z nami.
Posługujemy się również obcymi językami.
789 383 428 – języki polski, angielski
571 335 666 – języki: rosyjski, ukraiński, białoruski
Podstawa prawna:
Art. 195 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
Art. 5, art. 6 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji
Orzecznictwo:
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 stycznia 2023 r. II OSK 1319/22
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 czerwca 2023 r. II OSK 2198/22
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 listopada 2021 r. II OSK 894/21
