Planujesz wprowadzić do sprzedaży na terenie Polski produkty pochodzące z innych krajów Unii Europejskiej? Jako dystrybutor masz określone obowiązki wynikające z przepisów prawa unijnego i krajowego. W tym artykule dowiesz się krok po kroku, co powinien sprawdzić przedsiębiorca, zanim udostępni produkt na rynku.
Obowiązki dystrybutora wynikające z Rozporządzenia GPSR
Rozporządzenie w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (GPSR), tj. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988, nakłada na dystrybutorów obowiązek upewnienia się, że produkt spełnia wymogi bezpieczeństwa, zanim trafi na rynek. Kluczowy jest tu art. 12 Rozporządzenia GPSR, który wskazuje obowiązki dystrybutorów.
Zgodnie z przywołanym przepisem przed udostępnieniem produktu na rynku przedsiębiorca powinien zweryfikować, czy:
- producent i (jeśli dotyczy) importer spełnili wymagania dotyczące oznaczeń (m.in. nazwa, adres, e-mail),
- produkt zawiera instrukcje i informacje o bezpieczeństwie w języku polskim,
- widoczny jest numer partii/serii umożliwiający identyfikację produktu.
Produkty paczkowane – kiedy trzeba zgłosić je do Urzędu Miar?
Obowiązek zgłaszania paczkowanych produktów do okręgowego urzędu miar określa art. 13 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o towarach paczkowanych (Dz.U. 2022 poz. 582). Zgodnie z przywołaną regulacją:
Zgłoszenia dokonuje importer lub sprowadzający, który po raz pierwszy wprowadza towary paczkowane do obrotu na terytorium RP.
Warto tutaj zaznaczyć, że w rozumieniu ustawy o towarach paczkowanych:
- Importerem jest przedsiębiorca sprowadzający towary spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego (dalej: EOG).
- Sprowadzającym jest podmiot wprowadzający towary paczkowane z krajów EOG, jeśli produkty nie są oznaczone znakiem „e”.
Co to oznacza w praktyce?
- Jeśli produkt pochodzi z EOG i jest oznaczony znakiem „e” – nie zachodzi obowiązek zgłoszenia.
- Jeśli produkt nie posiada znaku „e” – zgłoszenie do Dyrektora Okręgowego Urzędu Miar jest obowiązkowe.
- Produkty spoza EOG zawsze podlegają zgłoszeniu jako importowane.
Uwaga! Zgłoszenie powinno być dokonane przed rozpoczęciem sprzedaży i zawierać m.in. dane identyfikacyjne, miejsce składowania, dane producenta oraz informacje o rodzaju towarów paczkowanych.
Towary oznaczone znakiem „e” – co to oznacza?
Znak „e” przy masie nominalnej produktu oznacza, że został on zapakowany zgodnie z dyrektywą 76/211/EWG oraz przepisami krajowymi dotyczącymi metod paczkowania i kontroli ilości.
Zgodnie z art. 21 ustawy o towarach paczkowanych:
Towary paczkowane oznaczone znakiem „e” na terytorium państwa – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym państwie, są dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez konieczności przeprowadzania dodatkowej kontroli.
To oznacza, że produkt może być sprzedawany bez ponownej weryfikacji przez krajowe organy miar, pod warunkiem zachowania prawidłowych oznaczeń i zgodności z wymogami.
Obowiązek posiadania dokumentacji potwierdzającej metody paczkowania
Zgodnie z art. 10 ustawy o towarach paczkowanych:
W przypadku towarów paczkowanych, które są paczkowane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, za spełnienie wymagań określonych w ustawie uznaje się pisemną deklarację sprowadzającego lub importera, w tym zlecającego paczkowanie, lub posiadanie przez niego dokumentacji świadczącej o tym, że w procesie paczkowania były stosowane odpowiednie metody kontroli ilości rzeczywistej towaru paczkowanego.
Rekomenduje się, aby polski dystrybutor, nawet jeśli formalnie nie jest importerem ani sprowadzającym (w rozumieniu ustawy o towarach paczkowanych), uzyskał od producenta następujące dokumenty:
- pisemną deklarację zgodności z dyrektywą 76/211/EWG,
- kopie raportów lub certyfikatów kontroli ilościowej,
- potwierdzenie, że produkt spełnia wymogi paczkowania przewidziane dla oznaczenia znakiem „e”.
Dokumenty te powinny być przechowywane przez okres przewidziany w ustawie i mogą być okazane w przypadku kontroli ze strony Inspekcji Handlowej lub Urzędu Miar.
Dodatkowe wymogi i zalecenia
Oprócz omówionych obowiązków, przedsiębiorcy powinni:
- prowadzić dokumentację śledzenia partii towaru,
- zapewnić dostępność informacji o produkcie w języku polskim,
- zadbać o oznaczenie kraju pochodzenia, jeśli wymagają tego przepisy sektorowe,
- przestrzegać przepisów szczegółowych dotyczących konkretnych rodzajów produktów np. produktów kosmetycznych, spożywczych.
Nadchodzące obowiązki wynikające z Rozporządzenia EUDR
Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r. dotyczącym udostępniania na rynku unijnym i eksportu niektórych produktów związanych z wylesianiem (EUDR), przedsiębiorcy będą zobowiązani do zapewnienia, że produkty takie jak olej palmowy, kawa, kakao, drewno, soja, kauczuk i bydło oraz ich produkty pochodne:
- nie pochodzą z terenów wylesionych po 31 grudnia 2020 r.,
- są zgodne z przepisami kraju pochodzenia,
- są objęte tzw. due diligence statement przesyłanym do unijnej bazy danych.
Przepisy te zaczną obowiązywać:
- od 30 czerwca 2026 r. – dla mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw, które zostały utworzone do dnia 31 grudnia 2020 r.,
- od 30 grudnia 2025 r. – dla wszystkich pozostałych przedsiębiorstw, w tym średnich i dużych, a także mikro i małych przedsiębiorstw utworzonych po 31 grudnia 2020 r.
Chociaż obowiązki te jeszcze nie obowiązują, już teraz warto:
- ustalić, czy oferowane produkty mieszczą się w katalogu EUDR,
- rozpocząć pozyskiwanie danych o pochodzeniu surowców,
- przygotować procedury należytej staranności (due diligence).
Podsumowanie
Dystrybutor produktów z krajów UE powinien:
- Zweryfikować zgodność produktu z GPSR.
- Sprawdzić, czy produkt jest paczkowany oraz czy zawiera znak „e”.
- Ustalić, czy ma status sprowadzającego lub importera i czy musi zgłaszać produkt do urzędu miar.
- Uzyskać odpowiednią dokumentację potwierdzającą zgodność procesu paczkowania z wymogami UE.
- Spełnić dodatkowe wymogi sektorowe, w tym dotyczące oznaczeń, składu i śledzenia produktu.
- Przygotować się na nadchodzące obowiązki związane z EUDR.
Jakie produkty należy uznać za produkty paczkowane, a także konkretne zobowiązania przedsiębiorców wobec nadchodzących obowiązków związanych z rozporządzeniem EUDR opisujemy w innych wpisach:
Towary paczkowane: kiedy produkt podlega pod ustawę o towarach paczkowanych – a kiedy nie?
Przedsiębiorcy a rozporządzenie EUDR (UE) 2023/1115
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 995/2010 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 206 z późn. zm.).
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 oraz uchylające dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywę Rady 87/357/EWG (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 135, str. 1).
- Dyrektywa 2007/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. ustanawiająca zasady dotyczące nominalnych ilości produktów w opakowaniach jednostkowych, uchylająca dyrektywy Rady 75/106/EWG i 80/232/EWG oraz zmieniająca dyrektywę Rady 76/211/EWG (Dz. U. UE. L. z 2007 r. Nr 247, str. 17 z późn. zm.).
- Dyrektywa Rady z dnia 20 stycznia 1976 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do paczkowania według masy lub objętości niektórych produktów w opakowaniach jednostkowych (Dz. U. UE. L. z 1976 r. Nr 46, str. 1 z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2255);
- Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 222).
