W sektorze zamówień publicznych, zdobycie oraz przedstawienie referencji jest kluczowym elementem budowania wiarygodności i doświadczenia, szczególnie przy ubieganiu się o kolejne przetargi. Co jednak zrobić, gdy stajemy przed problemem, kiedy Zamawiający nie chce wystawić referencji.
Czy Zamawiający musi wystawić referencje?
Czy istnieje ustawowy obowiązek wystawienia referencji przez Zamawiającego?
Zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 11 września 2019 r. – prawo zamówień publicznych (p.z.p.), nie ma bezpośredniego obowiązku po stronie Zamawiającego, aby wystawiał referencje po wykonaniu umowy. Oczywiście, obowiązek taki może zostać wprowadzony w umowie, o co warto zadbać na etapie analizy SWZ oraz udzielania wyjaśnień do treści specyfikacji. Wprawdzie brak takiego wymogu może wydawać się wyzwaniem dla wykonawców, to istnieją alternatywne sposoby na potwierdzenie swojej rzetelności i doświadczenia.
Jakie dokumenty mogą zastąpić referencje?
§ 9 Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie podmiotowych środków dowodowych* wskazuje na możliwość żądania przez Zamawiającego w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących zdolności technicznej lub zawodowej, m.in. wykazu dostaw lub usług wykonanych, wraz z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których dostawy lub usługi zostały wykonane lub są wykonywane, oraz załączeniem dowodów określających, czy te dostawy lub usługi zostały wykonane lub są wykonywane należycie. Do wykazu należy dołączyć dowody potwierdzające należyte wykonanie, którymi są referencje bądź inne dokumenty sporządzone przez podmiot, na rzecz którego dostawy lub usługi zostały wykonane, a w przypadku świadczeń powtarzających się lub ciągłych są wykonywane. Co istotne, w sytuacji, gdy nie jest możliwe uzyskanie referencji z przyczyn niezależnych od wykonawcy, dopuszczalne jest złożenie oświadczenia wykonawcy.
Co robić, gdy Zamawiający nie chce wystawić referencji?
W takiej sytuacji kluczowym dokumentem staje się ogłoszenie o wykonaniu umowy. Art. 448 p.z.p. stanowi, że Zamawiający ma obowiązek zamieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenia o wykonaniu umowy najpóźniej w terminie 30 dni od jej zrealizowania. Ogłoszenie to zawiera informacje dotyczące realizacji umowy i stanowi wystarczający dowód na prawidłowe wykonanie zleconych zadań. Podkreślić należy, że stosownie do przywołanego wyżej rozporządzenia, ogłoszenie jest dokumentem sporządzonym przez zamawiającego, tj. podmiot, na rzecz którego dostawy lub usługi zostały wykonane.
Tym samym, nawet bez formalnych referencji, wykonawca może bezspornie wykazać, że posiada wymagane doświadczenie.
***
Brak referencji od Zamawiającego w kontekście zamówień publicznych nie musi być przeszkodą nie do pokonania. Istnieją alternatywne sposoby na potwierdzenie swojego doświadczenia i rzetelności. Ogłoszenie o wykonaniu umowy publikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych może w pełni zastąpić tradycyjne referencje, zapewniając niezbędne dowody na należyte wykonanie poprzednich zleceń. Warto pamiętać o tej możliwości, szczególnie gdy napotykamy na niechęć Zamawiającego do wystawienia tradycyjnych referencji.
_________
*Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy.