Jak skutecznie zastrzec informacje niejawne w jawnym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego?
Tajemnica przedsiębiorstwa a zasada jawności postępowania
Zasada jawności to jedna z podstawowych zasad zamówień publicznych. W opozycji do zasady jawności niejednokrotnie stają jednak przedsiębiorcy, którzy na mocy przepisów w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zmuszeni są do ujawniania informacji dotyczących ich działalności gospodarczej, w tym danych finansowych, technologicznych czy organizacyjnych. Ustawodawca uwzględniając interes wykonawców wprowadził odstępstwo od zasady jawności (art. 18 ust. 3 p.z.p.), zgodnie z którą zamawiający nie może ujawnić tych informacji, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wykonawca przy złożeniu oferty, zastrzeże, że w odniesieniu do tych informacji nie mogą być one ogólnie udostępnione.
Wykonawca nie ma jednak pełnej dowolności w decydowaniu, jakie informacje objąć tajemnicą przedsiębiorstwa. Co więcej, skuteczne zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa jest zależne od spełnienia kilku ustawowych warunków. Granice tajemnicy przedsiębiorstwa wyznacza art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:
Tajemnicą mogą być objęte informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Obowiązkiem wykonawcy jest nie tylko zastrzeżenie informacji przekazanych zamawiającemu, ale również wykazanie, że faktycznie stanowią one tajemnicę przedsiębiorstwa.
Skuteczność zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorcy
Informacje, które wykonawca chce objąć tajemnicą przedsiębiorstwa powinny posiadać takie cechy jak:
- poufny charakter – informacje nie są powszechnie dostępne i nie zostały ujawnione publicznie,
- wartość rynkową – informacje mają wartość gospodarczą, która mogłaby zostać naruszona w przypadku ich ujawnienia,
- potrzebę ochrony – ujawnienie tych informacji mogłoby zaszkodzić interesowi wykonawcy w zakresie konkurencyjności na rynku.
Ciężarem wykazania, że informacja spełnia powyższe warunki ustawodawca obciążył wykonawcę. Wykonawca ma obowiązek:
- zastrzec, że informacje nie mogą zostać udostępnione pozostałym przedsiębiorcom;
- wykazać, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa.
Oznacza to, że dla skutecznego zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa wykonawca musi udowodnić wraz z jej składaniem, że dana informacja stanowi tajemnicę.
[…] nie jest też rolą Zamawiającego ocena, czy określone informacje mogą potencjalnie stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa, zadaniem Zamawiającego jest natomiast zbadanie, czy wykonawca należycie uzasadnił zastrzeżenie informacji, gdyż to jakość tego uzasadnienia decyduje o tym, czy w jawnym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego określone informacje mogą pozostać niejawne
(Wyrok KIO z dnia 31 marca 2023 r., sygn. akt: KIO 701/23).
Z jednej strony wykonawca ma prawo zastrzec tajemnicę przedsiębiorstwa. Z drugiej zamawiający jest zobowiązany zweryfikować prawidłowość takiego zastrzeżenia. W przypadku niewykazania zasadności zastrzeżenia informacji oznaczonych jako tajemnica przedsiębiorstwa, obowiązkiem zamawiającego jest odtajnienie tych informacji.
Jakich informacji nie może zastrzec Wykonawca?
Wykonawca w żadnym wypadku nie może zastrzec informacji, które Zamawiający udostępnia na stronie internetowej prowadzonego postępowania niezwłocznie po otwarciu ofert, tj.:
- nazwy albo imiona i nazwiska oraz siedziby lub miejsca prowadzonej działalności gospodarczej bądź miejsca zamieszkania wykonawców, których oferty otworzył oraz
- informacje o cenach lub kosztach zawartych w ofertach.
Orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej
[…] Tajemnicy przedsiębiorstwa podlegają informacje zawarte w dokumentach, a nie całe dokumenty
Wyrok KIO z dnia 3 lutego 2022 r., sygn. akt: KIO 131/22
[…] Co do zasady informacje o posiadanych przez daną osobę uprawnieniach budowlanych są informacjami jawnymi,podobnie jak dokumenty potwierdzające te uprawnienia, trudno tutaj zatem w ogóle mówić o ich poufnym charakterze.
Wyrok KIO z dnia 24 maja 2019 r., sygn. akt: KIO 860/19
[…] Opracowane przez wykonawcę narzędzie informatyczne – stanowiące efekt posiadanego przez wykonawcę know-how – umożliwiające złożenie oferty konkurencyjnej cenowo, a zatem informacje o tym, jakie rozwiązanie techniczne zostanie użyte przy realizacji zamówienia, stanowią o przewadze konkurencyjnej tego wykonawcy i ich ujawnienie naraża wykonawcę na poniesienie wymiernej szkody
Wyrok z dnia 28 lutego 2022 r., sygn. akt: KIO 245/22)
[…] „Fakt pozostawania przez podmioty prywatne w relacjach handlowych i informacje ujawniające istotne elementy ich współpracy mają charakter handlowy i organizacyjny przedsiębiorstwa oraz wyczerpują definicję tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Wyrok KIO z dnia 28 lutego 2022 r., sygn. akt KIO 245/22
Zastrzeżenie tajemnicy a odrzucenie oferty
Warto wiedzieć, że niezasadne zastrzeżenie przez wykonawcę informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie stanowi przesłanki odrzucenia jego oferty. Zamawiający w takiej sytuacji winien odtajnić ofertę (nie uznać zastrzeżenia tajemnicy).
Odwołanie od decyzji Zamawiającego
Od decyzji zamawiającego:
- o uznaniu, że dana informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa i podlega ochronie;
- o uznaniu, że dana informacja nie stanowi tajemnicy przedsiębiorstwa,
Wykonawca może złożyć odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej.
Ustawa nie wskazuje terminu, w którym zamawiający ma obowiązek zbadać, czy zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa zostało dokonane skutecznie. Ustalenie terminu wymaga każdorazowej analizy danego postępowania (wyrok KIO z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt: KIO 100/12).
Termin na wniesienie odwołania rozpoczyna swój bieg każdorazowo w momencie, gdy Wykonawca uzyska od zamawiającego informację o podjęciu przez zamawiającego decyzji w związku ze skutecznością dokonanego zastrzeżenia.
Dlatego, jeżeli jesteś Wykonawcą, który ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego i:
- widzisz potrzebę zastrzeżenia informacji dotyczących twojego przedsiębiorstwa,
- chcesz, żeby zastrzeżenie tych informacji było skuteczne,
- zamierzasz zaskarżyć decyzję zamawiającego wydaną w zakresie skuteczności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa,
skontaktuj się z naszym zespołem.
- Przeanalizujemy informacje, które chcesz objąć tajemnicą przedsiębiorstwa.
- Pomożemy w skutecznym zastrzeżeniu informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.
- W razie potrzeby – przygotujemy odwołanie od decyzji zamawiającego w przedmiocie skuteczności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa.
__________________
- Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2024 r., poz. 1320).
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2022 r., poz. 1233).
- M. Grześkowiak, Tajemnica przedsiębiorstwa w zamówieniach publicznych, LEX/el. 2025.
